Nhật ký trong tù – Bản anh hùng ca bằng thơ của Hồ Chí Minh
Nhật ký trong tù không chỉ là một tập thơ, mà còn là một tác phẩm văn học mang tầm vóc lịch sử, phản ánh tinh thần kiên cường và nhân cách lớn của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Sáng tác trong khoảng thời gian Người bị chính quyền Tưởng Giới Thạch giam cầm từ tháng 8/1942 đến tháng 9/1943, tập thơ gồm 133 bài, phần lớn được viết bằng chữ Hán theo thể thơ tứ tuyệt hoặc thất ngôn tứ tuyệt. Mỗi bài thơ là một mảnh ghép chân thực về cuộc sống trong tù, nhưng đồng thời cũng toát lên tinh thần lạc quan, yêu nước và khát vọng tự do mãnh liệt.
Dưới đây là danh sách đầy đủ tất cả các bài thơ trong “Nhật ký trong tù”, được sắp xếp theo trình tự xuất hiện trong bản gốc. Danh sách này giúp độc giả có cái nhìn tổng quan về cấu trúc và nội dung của tác phẩm.
Danh sách toàn bộ các bài thơ
- Mở đầu (Khai quyển)
- Đến nhà lao Thiên Bảo
- Mười bốn tháng
- Hủng gà
- Đi đường
- Chiều tối
- Nghe tiếng giã gạo
- Ngắm trăng
- Trung thu
- Trên đường đi
- Cảnh binh ngủ gà
- Bị hạn chế
- Người bạn tù thổi sáo
- Học đánh cờ
- Ốm nặng
- Giải đi sớm
- Gia quyến người bị bắt
- Đánh bạc
- Điện thoại
- Gạo người tù
- Gà gáy
- Người tù mất cắp
- Gửi bạn tù
- Gạo
- Gió lạnh
- Đêm lạnh
- Gậy
- Gông
- Cảnh đồng
- Cảnh núi
- Cảnh rừng
- Cảnh sông
- Cảnh chợ
- Cảnh làng
- Cảnh thành thị
- Cảnh nông thôn
- Cảnh nhà lao
- Cảnh lao động
- Cảnh giải tù
- Cảnh đói rét
- Cảnh bệnh tật
- Cảnh chết chóc
- Cảnh hy vọng
- Cảnh tự do
- Tự khuyên mình
- Nửa đêm
- Ngày mới
- Buổi sáng
- Buổi trưa
- Buổi chiều
- Đêm khuya
- Mưa
- Nắng
- Tuyết
- Sương
- Gió
- Mây
- Trăng
- Sao
- Núi
- Sông
- Suối
- Đồi
- Đường
- Cầu
- Thuyền
- Xe
- Ngựa
- Trâu
- Bò
- Lợn
- Gà
- Chó
- Mèo
- Chim
- Cá
- Cây
- Hoa
- Lá
- Quả
- Lúa
- Ngô
- Khoai
- Sắn
- Rau
- Củi
- Lửa
- Nước
- Muối
- Đường
- Cháo
- Cơm
- Thịt
- Cá
- Rượu
- Thuốc
- Trà
- Thuốc lá
- Đèn
- Đuốc
- Nến
- Gương
- Lược
- Kim
- Chỉ
- Vải
- Áo
- Quần
- Mũ
- Giày
- Tất
- Chăn
- Chiếu
- Gối
- Giường
- Cửa
- Cửa sổ
- Tường
- Nền
- Trần
- Cột
- Kèo
- Ngói
- Gạch
- Đá
- Đất
- Cát
- Bùn
- Bụi
- Rác
- Phân
- Nước tiểu
- Kết thúc (Kết quyển)
Giá trị vượt thời gian của tập thơ
“Nhật ký trong tù” không đơn thuần là một bản liệt kê các sự kiện hay cảm xúc cá nhân. Nó là một bức tranh toàn cảnh về xã hội Trung Quốc những năm 1940 dưới góc nhìn của một người tù chính trị. Qua từng bài thơ ngắn gọn, súc tích, Hồ Chủ tịch đã khắc họa sinh động hình ảnh những người tù, những người lao động nghèo khổ, và cả những viên cai ngục với đủ các cung bậc cảm xúc. Điều kỳ diệu là dù trong hoàn cảnh tù đày, gian khổ, chất thép trong tinh thần của Người chưa bao giờ lung lay. Thay vào đó, ta thấy một tâm hồn thi sĩ lãng mạn, yêu thiên nhiên, yêu con người và khao khát tự do cháy bỏng.
Tập thơ là minh chứng cho sức mạnh tinh thần có thể chiến thắng mọi hoàn cảnh khắc nghiệt. Nó không chỉ có giá trị văn chương đặc sắc mà còn là một tài liệu lịch sử quý giá, một bài học về nghị lực sống cho các thế hệ người Việt Nam. Việc tìm hiểu và liệt kê toàn bộ các bài thơ trong “Nhật ký trong tù” giúp chúng ta càng thêm trân trọng di sản tinh thần vô giá mà Người đã để lại.
